امسال، جشنواره یهودی عید پسح که به زبان عبری پِسَح گفته می‌شود، از شنبه ۲۷ مارس آغاز می‌شود.

این مراسم به یاد آزادشدن مردم یهود از بردگی در مصر و بازگشت آن‌ها با هدایت موسی به «سرزمین موعود» در کنعان، برگزار می‌شود.

خانواده‌های یهودی هر ساله دو شب اول این جشنواره را با نشستن دور میز سدر و خوردن غذاهایی که نماد اوضاع و احوال نیاکانشان است، جشن می‌گیرند.

از جمله خوراک‌های مرسوم در این مراسم، می‌توان به «ماتزا» اشاره کرد که نشان دهنده نان فطیری است که قوم یهود هنگام سفر ۴۰ ساله خود در کویر با خود بردند.

در ادامه، معنی خوراک‌هایی که در عید پسح صرف می‌شود، توضیح داده شده است.

ماتزا

چنان که داستان عید پسح می‌گوید، هنگامی که مردم یهود از مصر گریختند‌، وقت زیادی برای تهیه غذا برای سفر طولانی پیش رو نداشتند. آنان مجبور شدند خانه‌های خود را با نان فطیر ترک کنند، زیرا وقت کافی نداشتند که بگذارند خمیر کاملاً تخمیر شود و به ‌اصطلاح ور بیاید. به همین دلیل، ماتزا، نان پخته شده با خمیر بدون مخمر، در طول این جشنواره خورده می‌شود.

ماتزا به سادگی از آرد و آب درست می‌شود. ممکن است بعضی نیز موادی از جمله تخم مرغ، شیر، و عصاره‌ میوه به آن اضافه کنند.

در طول صرف غذا به دور میز سدر، سه تکه ماتزا روی هم قرار می‌گیرند و با یک دستمال پوشانده می‌شوند.

سازمان یهودی چاباد توضیح می‌دهد که این سه قطعه ماتزا نشان دهنده سه گروه از یهودیان است: کهنیم‌ها (کشیشان)، لاویان (اعضای قبیله لوی عبری) و بنی‌اسرائیل.

تکه‌ای از ماتزا را که در وسط است میشکنند، و نیمی از آن را پنهان می‌کنند تا موقع شب برای کار دیگری از آن استفاده کنند. در طول شب عید پسح، کودکان یهودی بازی‌ای را با هدف پیدا کردن قطعه پنهان ماتزا که آفیکومن نامیده می‌شود، انجام می‌دهند.

کودکی که در پایان افیکومن را پیدا کند‌، برنده جایزه می‌شود.

مارور

مارور بر میز غذای  میز سدر، سبزی‌های تلخی است که اغلب شامل ریشه ترب کوهی است.

این مورد نشان دهنده تلخی زندگی مردم یهودی است که سال‌ها در مصر به بردگی کشیده شدند و سخت کار کردند.

در آیه‌ای در کتاب تورات، کتاب مقدس یهودی، آمده است: «و زندگی آن‌ها با مرارت، با آجر و ملات و با هر نوع کار سخت بر روی زمین تلخ بود؛ هر کاری که آن‌ها کردند پر زحمت بود.»

از کاهو به دلیل طعم تلخی که دارد، اغلب به عنوان مارور استفاده می‌شود.

چاروست

چاروست ترکیبی از میوه و آجیل است و برای یادآوری دشواری‌های زندگی بردگان یهودی در مصر باستان صرف می‌شود.

یکی از رسم‌های این عید، خوردن یک «ساندویچ هیلل»، با ترکیب چاروست و مارور بین دو قطعه نان ماتزا است.

به گفته دکتر سوزان وینگارتن، مورخ، سنت خوردن چاروست که در تورات ذکر نشده است، به رومیان باستان برمی‌گردد.

دکتر وینگارتن اظهار می‌دارد که رومی‌ها معتقد بودند «خوردن غذاهای تلخ برای انسان مضر است.»

«فکر می‌کنم آنچه رخ داده این است که از زمان ترک مصر، یهودیان جعفری می‌خوردند. رومی‌ها آمدند و گفتند: «شما باید آن را با این ترکیب چاروست بخورید تا از آسیب آن به بد‌تان جلوگیری شود.»

جعفری

جعفری، یا شکل دیگری از سبزیجات، به عنوان نمادی از امید و تجدید حیات، و با منطقی مخالف منطق سبزیجات تلخ، بر روی میز سدر قرار می‌گیرد.

جعفری جزء مهمی از داستان عید پسح و نمادی از بازگشت به «سرزمین موعود» و شروع زندگی دوباره در آنجا است.

خوردن جعفری پس از غوطه‌ور کردن در آب نمک به عنوان نمادی از اشک برده‌های یهودی‌، مرسوم است.

استخوان ساق

استخوان ساق که بر روی بشقاب سدر ظاهر می‌شود، معمولاً استخوان بره است، گرچه گاهی از استخوان حیوانات دیگر مانند مرغ نیز استفاده می‌شود.

این مورد تمثیلی از بره‌ای است که قوم یهود به عنوان هدیه عید پسح در معبد مقدس در اورشلیم باستان قربانی می‌کنند.

امروزه‌، استخوان ساق پا در این جشنواره خورده نمی‌شود.

یهودیان داستان عید پسح را از کتابی به نام هاگادا می‌خوانند و شرح می دهند که خداوند چگونه خداوند بلاهای وحشتناکی را به مصر تحمیل کرد که آخرین مورد، مرگ پسران ارشد همه خانواده‌ها بود.

به منظور محافظت از قوم یهود از آخرین بلای مهلک، خدا به موسی دستور داد که به قوم یهود بگوید درهای ورودی خود را با خون بره‌ها علامت‌گذاری کنند.

این‌گونه، خداوند بلا را بر خانه‌های علامت‌گذاری‌شده نازل نکرد. نام این جشنواره از این روایت منشا می‌گیرد.

تخم‌مرغ آب‌پز

تخم‌مرغ آب‌‌پز که در جشن عید پسح صرف می‌شود، نماد عزاداری است.

تخم‌مرغ در آیین یهود نماد عزاداری است، زیرا  به عنوان یک شی با شکل گرد، نماد زندگی است که مرگی جزئی از آن است.

بین برخی از خانواده‌های یهودی رسم است که  به عنوان اولین وعده شام عید سِدِر، یک تخم‌مرغ آب‌پز غوطه‌ور شده در آب نمک، به عنوان نمادی از اشک برده‌های یهودی، صرف کنند.

شراب

شراب در مراسم عید پسح نقش مهمی دارد.

در بخشی از مراسم این عید، هنگام خواندن داستان این عید از کتاب هاگادا، ۱۰ بلایی که خداوند به مصر نازل کرده است قرائت می‌شود.

با قرائت این بلاها، یهودیان برای هر یک مقدار کمی شراب بر زمین می‌ریزند. تصور این است که این مراسم اشاره به آزاد شدن یهودیان و نازل شدن بلا بر مصریان دارد.

در طول عید پسح، چهار جام شراب به عنوان نمادی از آزادی مردم یهود، نوشیده می‌شود.

معمول است که هنگام نوشیدن این جام‌های شراب به سمت چپ تکیه دهند، زیرا فقط کسانی که آزاد هستند می‌توانند هنگام نوشیدن شراب پا دراز کنند یا آسوده‌خاطر تکیه دهند.

در طول جشن، یک جام شراب اضافی برای الیاس نبی روی میز گذاشته می‌شود.

این کار با این اعتقاد انجام می‌شود که روزی این پیامبر خبر از ورود مسیح می‌دهد.

اطلاعات بیشتر درباره عید پسح در اینجا قابل دریافت است.